Page 37 - Fen Lisesi Biyoloji 9 | 1.Ünite

DENEY 5

Deneyin Adı: Sıcaklık ve enzim miktarının reaksiyon hızına etkisi
Amaç: Enzim etkinliğini gözlemlemek
Mekân: Laboratuvar
Süre: 40 dk.
Araç gereç: laboratuvar standı, deney tüpleri, bisturi, ispirto ocağı, sacayak, termometre, damlalık, be-
herglas, hidrojen peroksit (H O ), su, çiğ ve pişmiş karaciğer, kibrit, kâğıt, kalem
2
2
Uygulama
• Beherglasa yarıya kadar su doldurunuz. Sacayak, ispirto ocağı ve termometreyi kullanarak 37 C’de 3
o
adet sıcak su banyosu hazırlayınız.
• Laboratuvar standını kullanarak 3 ayrı deney tüpünü 37 C’deki beherglasların içine yerleştiriniz.
o
• Üç ayrı deney tüpünün içine ikişer mL hidrojen peroksit (H O ) koyunuz.
2
2
• Birinci deney tüpüne parça hâlinde çiğ karaciğer, ikinci deney tüpüne bisturi ile kesilmiş karaciğer par-
çaları, üçüncü deney tüpüne haşlanmış karaciğer ilave ediniz.
• Her bir tüpün ağzına yanan bir kibrit yaklaştırıp gözlemlerinizi kaydediniz.

H O 2 H O H O 2
2
2
2
2
Parça karaciğer Doğranmış karaciğer Haşlanmış karaciğer
Katalaz enzimi
Not: H O 2 2H O + 1/2O (Karaciğer hücrelerinde bulunan katalaz enzimi, zehirli bir ara
2

2
2
ürün olan hidrojen peroksiti (H O ), su (H O) ve oksijene (O ) kadar parçalayıp zararsız hâle
2
2
2
2
getirir.
Sonuçlandırma
1. Kibrit alevlerinin parlaklığını göz önüne alarak hangi deney tüpünde oksijen çıkışının daha hızlı
olduğunu söyleyebilirsiniz?
2. Karaciğeri parçalamak, katalaz enziminin çalışmasını nasıl etkilemiştir?
3. Karaciğerin haşlanması katalaz enziminin faaliyetini nasıl etkilemiştir?
4. Sizce karaciğeri parçalamakla substrat yüzeyi artırılır mı?
Vitaminler

Canlıların yaşamına devam edebilmesi için sadece karbonhidrat, yağ ve protein almaları yeterli değildir.
Bunları kullanabilmesi ve bazı özel fonksiyonlar için az miktarda yardımcı maddelere de ihtiyaç duyar. Bu
maddelerin bir kısmı vitaminlerdir.
Vitaminler, düzenleyici maddelerdir ve bileşik enzimlerin koenzim bölümünü oluşturur. Sadece bitkiler ih-
tiyaç duydukları tüm vitaminleri sentezleyebilir. Vitaminler enerji vermez ve hücrelerde yapı birimi olarak kul-
lanılmaz. Hücre zarından geçebilecek büyüklükte olduklarından sindirilmeden kan dolaşımına katılır. Beslenme
ile yeteri kadar alınmazsa öncelikle kandaki vitamin miktarı azalır. Yetersiz beslenme devam ederse hücredeki
vitamin düzeyi düşerek ilgili metabolik reaksiyon bozulur.
Vitaminler suda çözünen ve yağda çözünen olmak üzere ikiye ayrılır. Suda çözünen vitaminler (B ve C)
vücutta depo edilmediğinden günlük olarak alınır ve fazlası idrarla atılır. Yağda çözünen vitaminler (A, D, E
ve K) vücutta depo edilebilir ve dokularda aşırı birikimi toksik etki yapar. Bu durumda vitamin zehirlenmesi
(hipervitaminoz) meydana gelir.

Araştıralım-Paylaşalım
Yeterli ve dengeli beslenen bireylerde de bazen vitamin ve mineral eksikliği görülebilir. Bunun neden-
lerini bilim teknik dergileri, Genel Ağ makaleleri ve konuyla ilgili çeşitli makalelerden araştırarak sınıfta
paylaşınız.

49