Page 39 - Fen Lisesi Biyoloji 9 | 1.Ünite

E Vitamini
• Genellikle tahıllarda, yumurta sarısında, kuru yemişlerde, yeşil
yapraklı bitkilerde ve bitkisel yağlarda bulunur (Görsel 1.61).
• Antioksidan özellik gösterir. Hücre metabolizması sonucu olu-
şan ve zehir etkisi gösteren hidrojen peroksidin (H O ) parça-
2
2
lanmasında etkilidir.
• E vitamini eksikliği erkeklerde sperm üretiminin azalmasına,
kadınlarda rahim fonksiyonlarının bozulmasına, kasların zayıf-
lamasına, alyuvarların parçalanmasına ve hücrelerde zar yapı-
sının bozulmasına neden olur.
Görsel 1.61: E vitamini içeren bazı besinler

K Vitamini
• Genellikle karaciğer ve yeşil sebzelerde bulunur (Görsel 1.62).
• İnsanın kalın bağırsağında yaşayan bakteriler tarafından üre-
tilir.
• Oksijenli solunumda ve kanın pıhtılaşmasında görev alan bazı
enzimlerin koenzimi olarak iş yapar.
• K vitamini eksikliğinde kanın damar dışında pıhtılaşma süresi
uzar.

Görsel 1.62: K vitamini içeren bazı besinler

Araştıralım-Paylaşalım
Tarım arazilerinden toplanıp tüketimine kadar geçen sürede sebze ve meyvelerde vitamin ve mineral
kayıpları görülebilir. Yiyeceklerin besin değerini kaybetmemesi için bu süreçte nelere dikkat edilmelidir?
Araştırıp sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız.

Nükleik Asitler ve Fonksiyonları

Düşünelim-Tartışalım
Tek yumurta ikizleri hariç diğer insanların genetik yapıları birbirinden farklıdır. Genetik yapıların
birbirinden farklı olmasını etkileyen faktörler neler olabilir? Sınıf arkadaşlarınızla tartışınız.

Nükleik asitler, ilk defa 1869 yılında Friedrich Miescher (Firidrik Mişer) tarafından kanda ve somon balığı
hücrelerinin çekirdeğinde görülmüştür. Nükleik asitler tüm canlı organizmaların hücreleri içinde bulunan bütün
genetik bilgiyi depolayarak bu bilgiyi nesilden nesile taşıyan önemli en büyük organik moleküllerdir. Hücrenin
çekirdeğinde bulunduğu için çekirdek asidi anlamına gelen nükleik asit ismi verilmiştir. Daha sonra yapılan
araştırmalarda nükleik asitlerin, sadece çekirdekte değil hücrenin diğer bölümlerinde de varlığı tespit edilmiştir.
Bu nedenle nükleik asitlere yönetici moleküller de denmektedir. Nükleik asitler, yapısal ve işlevsel özelliklerine
göre DNA (Deoksiribonükleik Asit) ve RNA (Ribonükleik Asit) olmak üzere iki çeşittir. Nükleik asitlerin yapı
birimine nükleotit denir. Nükleotit ise azotlu organik baz, pentoz (5 karbonlu şeker) ve fosfat grubundan (PO )
4
oluşur (Şekil 1.25).
Fosfoester bağı Glikozit bağı

Pürin bazlar
P (Çift halkalı bazlar)
(Fosfat Pentoz Azotlu organik baz Adenin, Guanin.
grubu)
Primidin bazlar
(Tek halkalı bazlar)
Timin, Sitozin ya da
Riboz Deoksiriboz Urasil.
(RNA yapısına katılır.) (DNA’nın yapısına katılır.)
Şekil 1.25: Nükleotidin genel yapısı
51