Page 11 - Fen Lisesi Matematik 9 | Mantık

MANTIK

ve / veya Bağlaçlarının Elektrik Devrelerinde Kullanılışı

Sembolik mantığın matematik dışında elektrik devrelerinde de kullanım alanı vardır. Elektrik
devrelerinde akımın geçmesi 1, geçmemesi 0 ile gösterilirse tüm elektrik devreleri sembolik mantık ile
ifade edilebilir.
• Açık anahtar (akım geçirmeyen anahtar): şeklinde gösterilir. p anahtarı açık ise doğruluk
0
değeri p / olur.
• Kapalı anahtar (akım geçiren anahtar): şeklinde gösterilir. p anahtarı kapalı ise doğruluk
1
değeri p / olur.
Aşağıdaki elektrik devreleri, akım geçiren ve geçirmeyen durumları göstermektedir. İnceleyiniz.

Şekil: 1 Şekil: 2
Şekil 1: Akım geçmediğinden lamba yanmaz. Şekil 2: Akım geçtiğinden lamba yanar.
Bu durumda seri ve paralel bağlama aşağıdaki gibi gösterilir.
p q r
Elektrik devrelerinde seri bağlama şeklinde çizilir. pqr// ile gösterilir.
p
Elektrik devrelerinde paralel bağlama q şeklinde çizilir. pq0 ile gösterilir.

Bir elektrik devresine karşılık gelen bileşik önerme yazılırken anahtarların açık ya da kapalı olması
dikkate alınmaz. Ancak devre çizilirken anahtarların açık ya da kapalı olması dikkate alınır.

7. ÖRNEK
Aşağıdaki şekilde verilen elektrik devresine karşı gelen bileşik önermeyi yazınız. Bu önermeye göre
lambanın yanıp yanmayacağını belirtiniz.

p
q r

ÇÖZÜM
Şekilde q ve r anahtarları seri, p anahtarı ise bu anahtarlara paralel bağlanmıştır. Bu durumda elektrik

devresine karşı gelen bileşik önerme p 0 ^ qr olur .
/ h
0
p anahtarı açık olduğundan akım geçirmez. p / olur.
q ve r anahtarları kapalı olduğundan akım geçirir. q / 1 ver / 1 o lur .
Bulunan doğruluk değerleri bileşik önermede yerine yazılırsa

p 0 ^ qr/ h / 0 0 ] 11/ g
/ 010
/ 1 bulunur . Bu durumda devreden akım geçer ve lamba yanar.

Fen Lisesi Matematik 9 | 21