Page 158 - Matematik 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

DERSİN ADI 9

3. Birbirine benzeyen resimlerin oranları birbirine eşittir. 1 ve 5. re- Çalışma No.: 47
5
6
simlerin oranları arasındaki ilişki = şeklindedir.
5
6
6
2, 3 ve 4. resimlerin oranları arasındaki ilişki 4 6 = 10 = şek- 1. Yönerge:
15
9
lindedir. Ters orantı: İki büyüklükten biri artarken diğeri aynı oranda
Orantı: İki ya da daha fazla oranın eşitliğine orantı denir. azalıyorsa bu iki büyüklük için “ters orantılıdır” denir.
2. Yönerge: 2. Yönerge:
İfadeler � Verilen birbirlerine perçinli dişli çarklarda yarıçapı büyük
olan çark daha az sayıda dönecektir. Dönme sayısı ile çarkın
Sınava hazırlanan Ahmet’in her bir dersten günde yarıçapı ters orantılıdır.
çözdüğü soru sayısını 2 katına çıkarması ✔
Koordinat düzleminde verilen grafik üzerindeki noktaların
Bir marangozun 25 cm x 32 cm boyutlarındaki tahta apsis ve ordinatları ters orantılı olarak değişmektedir.
�
parçası ile bu tahta parçasının ölçülerini referans ala- Tahterevallide taraflardan biri yerden belli bir mesafede
rak eni ve boyu 5 er cm kısa olacak şekilde başka bir Y yükselirken diğer taraf da aynı miktarda aşağı inmektedir.
tahta parçası kesmesi İki taraf arasında bulundukları yükseklik anlamında ters
Hatice Hanım’ın tarifini internette gördüğü limona- orantılı bir ilişki vardır. İfadesi yanlıştır.
tayı malzeme listesindeki tüm bileşenlerin yarısını ✔ Çünkü ters orantılı iki çokluğun çarpımı her durumda sa-
kullanarak yapması bit olmalıdır. Örneğin tahtarevallide bir taraf yerden 20
12 erkek, 16 kız öğrenciden oluşan bir sınıfa 2 kız, birim yüksekte iken diğer taraf 10 birim yüksekte olsun.
2 erkek gelmesi ile kız ve erkek sayıları arasındaki 20.10=200 olur. Şimdi bir taraf 5 birim aşağı insin. Diğer ta-
oransal ilişki raf da 5 birim yukarı çıkmış olacaktır. Böylece yükseklikler
Mimar Duygu Hanım’ın, bir eve ait odaların krokisini çarpımı 15.15=225 olacaktır. Yani yerden yükseklikler ara-
sında artış ve azalış olmasına rağmen bu durum ters orantılı
bilgisayarında çizmesi ✔ bir durum oluşturmamaktadır.
Çalışma No.: 46 Çalışma No.: 48
1. Yönerge: 1. Yönerge:
Doğru orantı: Verilen iki çokluktan biri artarken diğeri de Yüzde: Paydası 100 olan kesirlerdir. Bir başka deyişle bir bütünü
aynı oranda artıyorsa ya da biri azalırken diğeri de aynı oranda 100 eşit parçaya böldüğünüzde bölünen şeyin K kadar parçası yüz-
azalıyorsa bu çokluklara “doğru orantılı çokluklar” denir. de K olarak ifade edilir. Yüzde kavramını sembolü % şeklindedir.
2. Yönerge:
1. Kısa kenar uzunluğu 2 birim ve uzun kenar uzunluğu 4 birim
olan bir dikdörtgen düşünelim. 1. İfadeler D/Y
Kenar uzunlukları %50 arttırılırsa yeni oluşacak dikdörtgenin
kısa kenar uzunluğu 3 birim ve uzun kenar uzunluğu 6 birim 1.Yatak odası tüm evin %25'i kadar alan kaplamaktadır. Y
olacaktır. Yani kısa kenar uzunluğu 2 birim iken 3 birim olmuş- 2.Çalışma odası evin %10'luk kısmını kaplamaktadır. D
tur ve uzun kenar uzunluğu da aynı oranda artarak 4 birim iken Salon ve yatak odası evin %60'lık kısmını kaplamak- Y
6 birim olmuştur. Yeni fotoğrafın kenar uzunlukları ile ilk fotoğ- 3. tadır.
rafın kenar uzunlukları birbirleriyle doğru orantılıdır. Birinci ifade yanlıştır. Ev 120 metrekare olduğuna göre yatak odası-
İlk fotoğrafın kısa kenar uzunluğu = 2 = İlk fotoğrafın uzun kenar uzunluğu = 4 24 1
5
120
Yeni fotoğrafın kısa kenar uzunluğu 3 Yeni fotoğrafın uzun kenar uzunluğu 6 nın evin kaçta kaçı olduğunu = şeklinde buluruz.
Bu doğru orantının orantı sabiti 2 ya da pay kısmına yeni İkinci ifade doğrudur. Çalışma odasının alanını buluruz.
3 12 1
2
fotoğrafın kenar uzunlukları, payda kısmına da ilk fotoğrafın 120-108=12 m dir. Yüzdesini bulursak = = %10 olur.
10
120
kenar uzunlukları yazılırsa orantı sabiti 3 olacaktır. Üçüncü ifade yanlıştır. Salon ve yatak odası 36+24=60m olur.
2
2
60
1
2. Yönerge: = = %50 olur.
2
120
Doğru
Doğru
Durumlar Orantılı Çalışma No.: 49
Orantılı
Değil
Sabit hızla giden aracın aldığı yol ile har- Yönerge:
cadığı yakıt arasındaki ilişki ✔ Açı: Başlangıç noktaları ortak iki ışının birleşimine açı denir.
Sabit hızla giden aracın aldığı yol ile Işınların başlangıç noktasına açının köşesi, açıyı oluşturan
yakıt deposunda kalan yakıt arasındaki ✔ ışınlara açının kenarları denir.
ilişki
Sabit öz kütleli bir sıvının kütlesi ile hac-
mi arasındaki ilişki ✔
Sabit uzunlukta bir yolu gitmek için düz-
gün doğrusal hareket yapan bir cismin
hızı ile yolu tamamlama zamanı arasın- ✔
daki ilişki
Sabit bir iş için işçi sayısı ile işi bitirme
zamanı arasındaki ilişki ✔
Trafiğe çıkan araç miktarı ile araçlardan
kaynaklı hava kirliliği arasındaki ilişki ✔
156