Page 268 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 20. Yüzyıl Filozoflarının Görüşleri

7. “Araştırma ve ilerleme için çeşitlilik, çeşitli görüşlerin 8. K. Popper’ın bilimsel yaklaşımı bilimsel kuramların
birbiriyle çarpışması, çatışması kaçınılmazdır. Aynı yanlışlanabilirlik yöntemiyle denetlenmesi üzerine ku-
düşüncede olma, aynı görüşten hareket etme, bilim rulmuştur. Bir kuramın denetlenmesi o kuramı çürütme
ve felsefenin sonu demek olur. Fakat bu hiçbir zaman ve yanlışlama ile gerçekleşir. Kuram zaten kendisi tara-
gerçekleşemez; hiç olmazsa özgür bir dünyada buna fından bir çözüm denemesi olarak ortaya çıkmıştır. Bu
olanak yoktur. Ancak kontrollü bir dünyada herkes aynı da demektir ki kuram çetin sınavlara dayanabilecektir.
şekilde düşünmeye zorlanabilir.” Bilimi olması gereken yere getiren de asıl bu eleştirel
yaklaşımdır. Buna ise her şeyden önce kuramların top-
T. Mengüşoğlu’nun İnsan Felsefesi adlı eserinden luma açık ve şeffaf bir şekilde dil aracılığı ile formüle
alınan parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi- edilmesiyle ulaşılır. Bu eleştirel tutum ve tartışmalar
ne ulaşılabilir?
uzun bir süre belirsizliğini koruyabilir. Ne olursa olsun
A) Felsefenin kavramsal çerçevesi bilim dili olmalıdır. her bilimsel tartışma bir sonuca ulaşamayabilir.
B) Felsefe ve bilim somut olandan yola çıkarak gelişir. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine
C) İlerleme için insanın özgün tarafı açığa çıkarılmalıdır. ulaşılamaz?
D) Gerçeğe ulaşmak için aynı teoriden hareket etmek A) Kuramların eleştiriye açık hâle gelmesi için nesnel
gerekir. kriterlere uygun olması gerekir.
E) Gelişmeyi zorlaştıran durum farklı görüşlerin karşı- B) Kuramların denetlenmesi zayıflıkları ortaya çıkarma
laşmasıdır. amacı taşır.
Çözüm: C) Yanlışlanabilirliğin hedefi bilimde ilerlemeyi sağlamaktır.
Parçada araştırma ve ilerlemenin, çeşitli görüşlerin D) Yanlışlanabilen kuramlar güçlenerek yasaya dönüşür.
karşılaşması ile mümkün olduğu ve aynı fikirlere sahip
olmanın özgür bir dünya için söz konusu olamayacağı E) Bilimsel ilerlemenin garantisi yoktur.
vurgulanmıştır. Yöntemli bir çalışma ile bilgilerin çoğal- Çözüm:
tılması olan araştırma ve daha iyi bir duruma doğru bir
yönelmeyi ifade eden ilerleme; farklı fikirlerin bir ara- K. Popper’a göre bilimsel bir kuramın geçerliliği onun
da bulunmasını ve bu fikirlerin çarpışmasını gerektirir. yanlışlanabilme yöntemiyle denetlenmesiyle müm-
Soruda parçadan hareketle seçenekler arasından ula- kündür. Ona göre kuramın doğruluğunu kanıtlayama-
şabileceğimiz yargıyı bulmamız istenmektedir. yız fakat yanlışlayabiliriz. Parçaya göre yanlışlama ile
amaçlanan kuramın eleştirilmesi ve bir çeşit sınava
Seçenekleri değerlendirdiğimizde;
tabi tutulmasıdır. Bu nedenle kuram açık ve şeffaf bir
A seçeneğindeki felsefenin bilim dili ile sınırlandırılma- bilimsel dil ile ifade edilmeli ve kendini eleştiriye açık
sı ifadesi, parçada geçen çeşitlilik ve farklı görüşlerin hâle getirmelidir. Bilimsel ilerlemenin olmazsa olmazı
bir arada bulunması fikrine aykırı olduğundan seçenek bu eleştirel süreçtir.
doğru yanıt değildir. Ayrıca böyle bir sınırlandırmanın
felsefeye uygun olmadığı da parçada vurgulanmıştır. Buna göre bizden parçada hangi yargıya ulaşamaya-
cağımızı bulmamız istenmektedir.
B seçeneğindeki felsefe ve bilimin somut olandan hare-
ketle gelişebileceği fikri de parçanın çeşitlilik vurgusuna A) Parçada kuramların ancak eleştirel bir süreçten
uygun değildir. Ayrıca “aynı görüşten hareket etme, bi- geçerek kendini ispatlayabileceği söylenmektedir. Bu
lim ve felsefenin sonu demek olur.” ifadesi seçenekteki nedenle kuramın nesnel kriterlere uygun bir bilimsel dil
gibi bir belirlemenin yapılmasına aykırı bir ifadedir. ile kendini eleştiriye açık hâle getirmesi gerekmektedir.
Parçadan bu seçeneğe ulaşılabilir.
C seçeneğinde geçen ilerleme için insanın özgün yanı
ortaya çıkarılmalıdır yargısı, parçanın bütünüyle uyum- B) Kuramların denetlenmesinin amacı onun açıklarını
ludur. Özgünlük, orijinal ve yalnız kendine özgü olan ortaya çıkarmaktır. Yanlışlama yöntemi kuramı deneti-
anlamına gelmektedir. Özgür bir dünyada açığa çıkan me tabi tutarak eksiklerini ve zayıf yönlerini açığa çıkar-
özgünlük, fikirlerin çeşitlenmesinin de sebebidir. Bu du- ma amacı güder. Bu nedenle parçadan bu seçeneğe
rumda farklı fikirler çarpışabilir ve parçada ifade edildiği ulaşılabilir.
gibi araştırma ve ilerleme sağlanabilir. Doğru yanıt C
seçeneğidir. C) Yanlışlama yönteminin amacı kuramı sınava tabi
tutarak eksiklerini ve zayıf yönlerini açığa çıkarmaktır.
D seçeneğinde geçen aynı teoriden hareket etme fikri Yöntemin buradaki hedefi ise bu eleştirel sürecin bilim-
“özgür bir dünyada buna olanak yoktur.” ifadesiyle red- sel ilerlemeyi sağlamasıdır. Bu nedenle parçadan bu
dedilmiş ve aynı görüşten hareket etmenin araştırma ve seçeneğe ulaşılabilir.
ilerlemenin sonu olacağı vurgulanmıştır.
D) Yanlışlanan kuramlar güçlenmez tam tersi zayıflar
Parçada E seçeneğinde geçen ifadenin aksine, geliş-
meyi sağlayacak olan araştırmaların farklı fikirlere ihti- ve geçerliliğini yitirir. Bir kuram ancak yanlışlanamadı-
yaç duyduğu vurgusu vardır. ğı sürece güçlenir. Bu nedenle parçadan bu seçeneğe
ulaşılamaz.
Cevap: C

266 267