Page 268 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 20. Yüzyıl Filozoflarının Görüşleri

7. “Araştırma ve ilerleme için çeşitlilik, çeşitli görüşlerin 8. K. Popper’ın bilimsel yaklaşımı bilimsel kuramların
birbiriyle çarpışması, çatışması kaçınılmazdır. Aynı yanlışlanabilirlik yöntemiyle denetlenmesi üzerine ku-
düşüncede olma, aynı görüşten hareket etme, bilim rulmuştur. Bir kuramın denetlenmesi o kuramı çürütme
ve felsefenin sonu demek olur. Fakat bu hiçbir zaman ve yanlışlama ile gerçekleşir. Kuram zaten kendisi tara-
fından bir çözüm denemesi olarak ortaya çıkmıştır. Bu
gerçekleşemez; hiç olmazsa özgür bir dünyada buna
da demektir ki kuram çetin sınavlara dayanabilecektir.
olanak yoktur. Ancak kontrollü bir dünyada herkes aynı
Bilimi olması gereken yere getiren de asıl bu eleştirel
şekilde düşünmeye zorlanabilir.”
yaklaşımdır. Buna ise her şeyden önce kuramların top-
luma açık ve şeffaf bir şekilde dil aracılığı ile formüle
T. Mengüşoğlu’nun İnsan Felsefesi adlı eserinden
alınan parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi- edilmesiyle ulaşılır. Bu eleştirel tutum ve tartışmalar
ne ulaşılabilir? uzun bir süre belirsizliğini koruyabilir. Ne olursa olsun
her bilimsel tartışma bir sonuca ulaşamayabilir.
A) Felsefenin kavramsal çerçevesi bilim dili olmalıdır.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine
B) Felsefe ve bilim somut olandan yola çıkarak gelişir.
ulaşılamaz?
C) İlerleme için insanın özgün tarafı açığa çıkarılmalıdır.
A) Kuramların eleştiriye açık hâle gelmesi için nesnel
D) Gerçeğe ulaşmak için aynı teoriden hareket etmek kriterlere uygun olması gerekir.
gerekir.
B) Kuramların denetlenmesi zayıflıkları ortaya çıkarma
E) Gelişmeyi zorlaştıran durum farklı görüşlerin karşı- amacı taşır.
laşmasıdır.
C) Yanlışlanabilirliğin hedefi bilimde ilerlemeyi sağlamaktır.
Çözüm:
D) Yanlışlanabilen kuramlar güçlenerek yasaya dönüşür.
Parçada araştırma ve ilerlemenin, çeşitli görüşlerin E) Bilimsel ilerlemenin garantisi yoktur.
karşılaşması ile mümkün olduğu ve aynı fikirlere sahip
olmanın özgür bir dünya için söz konusu olamayacağı Çözüm:
vurgulanmıştır. Yöntemli bir çalışma ile bilgilerin çoğal-
tılması olan araştırma ve daha iyi bir duruma doğru bir K. Popper’a göre bilimsel bir kuramın geçerliliği onun
yönelmeyi ifade eden ilerleme; farklı fikirlerin bir ara- yanlışlanabilme yöntemiyle denetlenmesiyle müm-
da bulunmasını ve bu fikirlerin çarpışmasını gerektirir. kündür. Ona göre kuramın doğruluğunu kanıtlayama-
Soruda parçadan hareketle seçenekler arasından ula- yız fakat yanlışlayabiliriz. Parçaya göre yanlışlama ile
şabileceğimiz yargıyı bulmamız istenmektedir. amaçlanan kuramın eleştirilmesi ve bir çeşit sınava
tabi tutulmasıdır. Bu nedenle kuram açık ve şeffaf bir
Seçenekleri değerlendirdiğimizde; bilimsel dil ile ifade edilmeli ve kendini eleştiriye açık
A seçeneğindeki felsefenin bilim dili ile sınırlandırılma- hâle getirmelidir. Bilimsel ilerlemenin olmazsa olmazı
sı ifadesi, parçada geçen çeşitlilik ve farklı görüşlerin bu eleştirel süreçtir.
bir arada bulunması fikrine aykırı olduğundan seçenek Buna göre bizden parçadan hangi yargıya ulaşamaya-
doğru yanıt değildir. Ayrıca böyle bir sınırlandırmanın cağımızı bulmamız istenmektedir.
felsefeye uygun olmadığı da parçada vurgulanmıştır.
A) Parçada kuramların ancak eleştirel bir süreçten
B seçeneğindeki felsefe ve bilimin somut olandan hare-
ketle gelişebileceği fikri de parçanın çeşitlilik vurgusuna geçerek kendini ispatlayabileceği söylenmektedir. Bu
uygun değildir. Ayrıca “aynı görüşten hareket etme, bi- nedenle kuramın nesnel kriterlere uygun bir bilimsel dil
lim ve felsefenin sonu demek olur.” ifadesi seçenekteki ile kendini eleştiriye açık hâle getirmesi gerekmektedir.
gibi bir belirlemenin yapılmasına aykırı bir ifadedir. Parçadan bu seçeneğe ulaşılabilir.
C seçeneğinde geçen ilerleme için insanın özgün yanı B) Kuramların denetlenmesinin amacı onun açıklarını
ortaya çıkarılmalıdır yargısı, parçanın bütünüyle uyum- ortaya çıkarmaktır. Yanlışlama yöntemi kuramı deneti-
ludur. Özgünlük, orijinal ve yalnız kendine özgü olan me tabi tutarak eksiklerini ve zayıf yönlerini açığa çıkar-
anlamına gelmektedir. Özgür bir dünyada açığa çıkan ma amacı güder. Bu nedenle parçadan bu seçeneğe
özgünlük, fikirlerin çeşitlenmesinin de sebebidir. Bu du- ulaşılabilir.
rumda farklı fikirler çarpışabilir ve parçada ifade edildiği
gibi araştırma ve ilerleme sağlanabilir. Doğru yanıt C C) Yanlışlama yönteminin amacı kuramı sınava tabi
seçeneğidir. tutarak eksiklerini ve zayıf yönlerini açığa çıkarmaktır.
Yöntemin buradaki hedefi ise bu eleştirel sürecin bilim-
D seçeneğinde geçen aynı teoriden hareket etme fikri sel ilerlemeyi sağlamasıdır. Bu nedenle parçadan bu
“özgür bir dünyada buna olanak yoktur.” ifadesiyle red- seçeneğe ulaşılabilir.
dedilmiş ve aynı görüşten hareket etmenin araştırma ve
ilerlemenin sonu olacağı vurgulanmıştır. D) Yanlışlanan kuramlar güçlenmez tam tersi zayıflar
ve geçerliliğini yitirir. Bir kuram ancak yanlışlanamadığı
Parçada E seçeneğinde geçen ifadenin aksine, geliş- sürece güçlenir, ancak yanlışlanma ihtimali her zaman
meyi sağlayacak olan araştırmaların farklı fikirlere ihti- vardır ve sınanmaya her zaman açık olmalıdır. Bu ne-
yaç duyduğu vurgusu vardır.
denle parçadan bu seçeneğe ulaşılamaz.
Cevap: C

266 267