Page 270 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE
P. 270
FELSEFE 20. Yüzyıl Filozoflarının Görüşleri
11. Fransız düşünür J.P. Sartre özgür olduğumuza, seçim- sında bulur. – Parçada evrenin kendinde saçma olduğu
lerimiz ve eylemlerimizden sorumlu olduğumuza vurgu o yüzden hayata anlam ve amaç kazandıracak olanın
yapar. Kaderin önceden belirlendiği veya dışsal güç- insanın seçimleri olduğu ifade edilmektedir. Dolayısıyla
lerin hayatımızı şekillendirdiği diğer felsefi sistemlerin bu yargı söylenebilir.
aksine, J. P. Sartre, bireylerin görünüşte saçma bir ev-
Cevap: B
rende kendi anlam ve amacını yaratma yeteneğine vur-
gu yapar. Ona göre özgürlük sadece bir ayrıcalık değil, 12. Paradigma kavramıyla bilime yaklaşımımızda önem-
seçimlerimizin sonuçlarından sorumlu olduğumuz içkin li değişimler meydana getiren T. Kuhn'a göre bilimsel
bir yükümlülüktür. Bireylerin özgün bir şekilde yaşama- bilgiler doğrusal ve birikimli bir şekilde ilerlemezler.
ya çalışması, gerçek benliklerini kucaklaması ve özgün Değişen paradigmalardan etkilenirler. Bir paradigma
olmayan varoluş biçimlerini reddetmesi gerektiğini ileri değişimi, bilim insanlarının daha önce geçerli kabul et-
sürer. J. P. Sartre, özgünlüğün sürekli bir öz-keşif ve medikleri tezleri yeni bir anlayışla kavramalarına sebep
öz-yaratma süreciyle elde edilmesi gerektiğini savunur. olabilir. Ona göre bilim dünyasının ortak yaklaşımı ve
Bireylere kendi değer ve inançlarına uygun bir şekilde değerler dizisi, bilimsel doğrunun oluşturulmasında et-
yaşamalarını önerir. kilidir. Bu nedenle bilim anlayışımız hiçbir zaman tam
anlamıyla tarafsızdır diyemeyiz. Tarafsız olarak kabul
Buna göre J. P. Sartre’ın görüşleri için aşağıdakiler- edilen çıkarımlar, bunları ortaya koyan bilim insanları-
den hangisi söylenemez? nın dünya görüşlerinden etkilenir.
A) İnsan ahlaki seçimlerinde özgürdür.
Metne göre T. Kuhn hangi felsefi probleme yanıt
B) İnsanın özü varoluşundan önce gelir. aramaktadır?
C) İnsanlar kendi özünü ve değerlerini yaratabilir. A) Bilimsel bilginin nitelikleri nelerdir?
D) İnsan eylemlerinin sonuçlarını üstlenmelidir. B) Varlığın özü nedir?
E) Hayat anlam ve amacını, insanın kendini yaratma- C) Metafizik nedir?
sında bulur.
D) Bilimin değeri nedir?
Çözüm:
E) Bilim ve felsefe arasında nasıl bir ilişki vardır?
Parçada J. P. Sartre’ın varoluşçuluğuna ilişkin görüş-
Çözüm:
lerine yer verilmiştir. J. P. Sartre’a göre insan özgür-
dür ve ahlaki eylem ya da seçimlerinden sorumludur. Sorumuzda metinde verilen T. Kuhn’un görüşlerinin
Önceden belirlenmiş sabit bir öze sahip olmayan insa- hangi seçeneklerdeki hangi soruya yanıt niteliği taşıdı-
nın yapıp etmeleri, kendi kendisini inşa etme potansi- ğını bulmamız isteniyor. Seçeneklere bakalım:
yeline sahip olmasını sağlar. Kendinde anlam ya da
A seçeneğinde “Bilimsel bilginin nitelikleri nelerdir?” so-
değerden yoksun olan, bu evrende hayatına anlam ve
rusu ile metinde yer alan “T. Kuhn'a göre bilimsel bilgi-
amaç katacak da olan da yine insanın kendisidir. Bunlar
ler doğrusal ve birikimli bir şekilde ilerlemezler. Değişen
ışığında seçeneklere baktığımızda:
paradigmalardan etkilenirler.” ifadesinin örtüştüğünü
A) İnsan ahlaki seçimlerinde özgürdür. – Parçanın ba- görüyoruz. Metnin devamında ise paradigma kavramı-
şında da ifade edildiği üzere varoluşçuluğa göre insan nın bilimsel bilgiyi nasıl ve ne yönde etkilediğine dair
seçimlerinde özgürdür. Dolayısıyla bu yargı söylenebilir. açıklamalar yapılmıştır.
B) İnsanın özü varoluşundan önce gelir. – B seçeneğinde “Varlığın özü nedir?” ve C seçeneğinde-
Varoluşçuluğa göre insanın önceden belirlenmiş bir özü ki “Metafizik nedir?” soruları varlık felsefesinin alanına
yoktur. İnsan önce var olur. Sonra seçimleriyle özünü girer. Oysa metin bilim felsefesine ait sorunları konu
yaratır. O yüzden bu yargı söylenemez. edinmiştir.
C) İnsanlar kendi özünü ve değerlerini yaratabilir. – D seçeneğinde “Bilimin değeri nedir?” sorusu bilim
Parçada da geçtiği üzere insan eylem ve seçimleriyle felsefesine ait olmakla birlikte bilimsel bilginin nitelikle-
kendi özünü ve değerlerini yaratabilir. Öz ya da değer rinden ziyade bilimin toplumsal hayattaki pratik yansı-
verili değildir. Sonradan var edilir. malarını sorgular ve metin bize buna dair bir şey söy-
lememektedir.
D) İnsan eylemlerinin sonuçlarını üstlenmelidir. –
Eylem ya da seçimlerinde özgür olan insan bunların E seçeneğinde “Bilim ve felsefe arasında nasıl bir iliş-
sonuçlarını da üstlenmek durumundadır. Parçanın ilk ki vardır?” sorusunun karşılığı olabilecek herhangi bir
cümlesinden de bu yargı çıkarılabilir. cümlenin metinde geçtiğini görmemekteyiz. Cevap: A
E) Hayat, anlam ve amacını insanın kendi yaratma-
269
268 269
