Page 270 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 20. Yüzyıl Filozoflarının Görüşleri

11. Fransız düşünür J.P. Sartre özgür olduğumuza, seçim- E) Hayat, anlam ve amacını insanın kendi yaratma-
lerimiz ve eylemlerimizden sorumlu olduğumuza vurgu sında bulur. Parçada evrenin kendinde saçma olduğu
yapar. Kaderin önceden belirlendiği veya dışsal güç- o yüzden hayata anlam ve amaç kazandıracak olanın
lerin hayatımızı şekillendirdiği diğer felsefi sistemlerin insanın seçimleri olduğu ifade edilmektedir. Dolayısıyla
aksine, J. P. Sartre, bireylerin görünüşte saçma bir ev- bu yargı söylenebilir.
rende kendi anlam ve amacını yaratma yeteneğine vur-
Cevap: B
gu yapar. Ona göre özgürlük sadece bir ayrıcalık değil,
seçimlerimizin sonuçlarından sorumlu olduğumuz içkin
12. Paradigma kavramıyla bilime yaklaşımımızda önem-
bir yükümlülüktür. Bireylerin özgün bir şekilde yaşama-
li değişimler meydana getiren T. Kuhn'a göre bilimsel
ya çalışması, gerçek benliklerini kucaklaması ve özgün
bilgiler doğrusal ve birikimli bir şekilde ilerlemezler.
olmayan varoluş biçimlerini reddetmesi gerektiğini ileri
Değişen paradigmalardan etkilenirler. Bir paradigma
sürer. J. P. Sartre, özgünlüğün sürekli bir öz-keşif ve
değişimi, bilim insanlarının daha önce geçerli kabul et-
öz-yaratma süreciyle elde edilmesi gerektiğini savunur.
medikleri tezleri yeni bir anlayışla kavramalarına sebep
Bireylere kendi değer ve inançlarına uygun bir şekilde
olabilir. Ona göre bilim dünyasının ortak yaklaşımı ve
yaşamalarını önerir.
değerler dizisi, bilimsel doğrunun oluşturulmasında et-
Buna göre J. P. Sartre’ın görüşleri için aşağıdakiler- kilidir. Bu nedenle bilim anlayışımız hiçbir zaman tam
den hangisi söylenemez? anlamıyla tarafsızdır diyemeyiz. Tarafsız olarak kabul
edilen çıkarımlar, bunları ortaya koyan bilim insanları-
A) İnsan ahlaki seçimlerinde özgürdür.
nın dünya görüşlerinden etkilenir.
B) İnsanın özü varoluşundan önce gelir.
Metne göre T. Kuhn hangi felsefi probleme yanıt
C) İnsanlar kendi özünü ve değerlerini yaratabilir.
aramaktadır?
D) İnsan eylemlerinin sonuçlarını üstlenmelidir.
A) Bilimsel bilginin nitelikleri nelerdir?
E) Hayat anlam ve amacını, insanın kendini yaratma-
B) Varlığın özü nedir?
sında bulur.
C) Metafizik nedir?
Çözüm:
D) Bilimin değeri nedir?
Parçada J. P. Sartre’ın varoluşçuluğuna ilişkin görüşle- E) Bilim ve felsefe arasında nasıl bir ilişki vardır?
rine yer verilmiştir. J. P. Sartre’a göre insan özgürdür ve
Çözüm:
ahlaki eylem ya da seçimlerinden sorumludur. Önceden
belirlenmiş sabit bir öze sahip olmayan insanın yapıp Sorumuzda metinde verilen T. Kuhn’un görüşlerinin se-
etmeleri, kendi kendisini inşa etme potansiyeline sahip çeneklerdeki hangi soruya yanıt niteliği taşıdığını bul-
olmasını sağlar. Kendinde anlam ya da değerden yok- mamız isteniyor. Seçeneklere bakalım:
sun olan, bu evrende hayatına anlam ve amaç katacak A seçeneğinde “Bilimsel bilginin nitelikleri nelerdir?” so-
olan da yine insanın kendisidir. Bunlar ışığında seçe-
rusu ile metinde yer alan “T. Kuhn'a göre bilimsel bilgi-
neklere baktığımızda:
ler doğrusal ve birikimli bir şekilde ilerlemezler. Değişen
A) İnsan ahlaki seçimlerinde özgürdür. – Parçanın ba- paradigmalardan etkilenirler.” ifadesinin örtüştüğünü
şında da ifade edildiği üzere varoluşçuluğa göre insan görüyoruz. Metnin devamında ise paradigma kavramı-
seçimlerinde özgürdür. Dolayısıyla bu yargı söylenebilir. nın bilimsel bilgiyi nasıl ve ne yönde etkilediğine dair
açıklamalar yapılmıştır.
B) İnsanın özü varoluşundan önce gelir. –
Varoluşçuluğa göre insanın önceden belirlenmiş bir özü B seçeneğinde “Varlığın özü nedir?” ve C seçeneğinde-
ki “Metafizik nedir?” soruları varlık felsefesinin alanına
yoktur. İnsan önce var olur. Sonra seçimleriyle özünü
girer. Oysa metin bilim felsefesine ait sorunları konu
yaratır. O yüzden bu yargı söylenemez.
edinmiştir.
C) İnsanlar kendi özünü ve değerlerini yaratabilir. – D seçeneğinde “Bilimin değeri nedir?” sorusu bilim
Parçada da geçtiği üzere insan eylem ve seçimleriyle
felsefesine ait olmakla birlikte bilimsel bilginin nitelikle-
kendi özünü ve değerlerini yaratabilir. Öz ya da değer rinden ziyade bilimin toplumsal hayattaki pratik yansı-
verili değildir. Sonradan var edilir.
malarını sorgular ve metin bize buna dair bir şey söy-
D) İnsan eylemlerinin sonuçlarını üstlenmelidir. – lememektedir.
Eylem ya da seçimlerinde özgür olan insan bunların E seçeneğinde “Bilim ve felsefe arasında nasıl bir iliş-
sonuçlarını da üstlenmek durumundadır. Parçanın ilk ki vardır?” sorusunun karşılığı olabilecek herhangi bir
cümlesinden de bu yargı çıkarılabilir. cümlenin metinde geçtiğini görmemekteyiz.

Cevap: A

269
268 269