Page 8 - Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü | 1.Ünite

SAĞLIK BİLGİSİ neden olan maddelere “kanserojen” adı verilir. Kan-
f) Kanserojen Madde: Kanser oluşumuna

ser, bir organ veya dokudaki hücrelerin kontrolsüz

1. ÜNİTE olarak bölünüp çoğalmasıyla beliren tümörlere denir
(Görsel 1.10). Günümüzde birçok kimyasal madde-
nin kanser oluşumuna neden olduğu bilinmektedir.
Yakın zamanlara kadar güvenli ve zararsız kabul
edilen birçok kimyasalın kanserojen olduğu kanıtlan-
mıştır.
Yirmi birinci yüzyılda kanser konusunda en
önemli kontrol stratejisinin korunma ve erken teşhis
Görsel 1.10 olduğu bilinen bir gerçektir (Görsel 1.11). Bu nedenle
Kanser hücresi kanserojen maddelerin tespiti ve bunlara karşı ge-
rekli önlemlerin zamanında alınması oldukça önem-
lidir.
g) Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar
(GDO): Bir canlının gen diziliminin değiştirilmesi ya
da ona kendi doğasında bulunmayan bambaşka bir
karakter kazandırılması yoluyla elde edilen canlı or-
ganizmalardır. GDO’lu soyadan ve mısırdan üretilen
früktoz, yağ, sakkaroz, glikoz şurubu, nişasta içeren
20
günlük tüketim maddeleri (hazır çorbalar, çikolata-
lar, gofretler, bebek mamaları, şekerlemeler, bisküvi,
bitkisel yağlar, pudingler, krakerler vb.) ve GDO’lu
soya ve mısırı yem olarak tüketen büyükbaş, küçük-
baş hayvanların etleri, sütleri, yağları da GDO riskini

Görsel 1.11 taşımaktadır. Bilim insanları tarafından GDO içeren
Erken teşhis gıdaların insan sağlığına zararlı olabileceği belirtil-
mektedir. Özellikle antibiyotiğe karşı direnç, alerji ve
kısırlık gibi olumsuz etkileri olduğu savunulmaktadır.
Zaman zaman bu gıdaların kansere yol açacağı iddi-
aları dile getirilmektedir.
ğ) Vektörler: Hastalık yapan mikroorganiz-
maları, insanlara taşıyan eklem bacaklılara ve kemi-
ricilere “vektör” denir. Bunlar arasında sıçan, fare gibi
kemiriciler, sivrisinek, tahtakurusu, bit, pire, kene ve
karasinekler sayılabilir (Görsel 1.12). Vektörler hay-
vanlardan ayrı olarak incelenmektedir. Vektörle yayı-
lan hastalıklar arasında tifüs, veba, tifo ve sıtma gibi
hastalıklar bulunmaktadır. Vektörlerle bulaşan hasta-
lıkların ortadan kaldırılmasında kimyasal kontrol ve
aşılama işlemi yapılır, hastalığı bulaştıran hayvanlar
yok edilir.
Görsel 1.12
Vektörler

1.1.1.3. Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Yolları

İnsan sağlığına zarar veren unsurların giderilmesi, sağlığın korun-
ması ve hastalıkların tedavisi için yapılan çalışmalar “sağlık hizmeti” olarak
adlandırılır. Aynı zamanda toplumun sağlık düzeyinin yükseltilmesi amacına
yönelik yürütülen faaliyetlerdir.