Page 16 - Tarih 11 - Ünite 2

2. ÜNİTE

Bu dönemde devşirme sistemi, Yeniçeri Ocağı’nın asker ihtiyacını
karşılamada yetersiz kalmıştır. Bu sebeple İstanbul’a iş bulmak için
gelen fakir delikanlılar bile ocağa alınmış ve asker açığı kapatıl-
maya çalışılmıştır. Böylece ocağın yapısı bozulmuş ve dağıtılan
ulufeler devlet hazinesine yük olmuştur. Yeniçeri sayısının bu şe-
kilde artırılması daha sonraki dönemlerde karşılaşılan sorunların
kaynağını oluşturmuştur.

Yeniçeri Ocağı’nın bozulmasında en önemli etken, devşirme sistemi
kurallarına aykırı bir şekilde ocağa kayıt yapılmasıdır. Hristiyan ço-
cuklar muayene edilmeden ya da rüşvetle devşirme olarak alınmış
ve tutulması gereken “Eşkâl Defteri”ne pek önem verilmemiştir.
Daha önce ocağa girmesi yasak olan Müslümanlar da dâhil pek
çok kesimden kişi ocağa girebilmiştir. Koçi Bey, usulsüz atamala-
rın artması ile yeniçeri askerinin disiplininin bozulduğunu “Eski
zamanda İslam askeri az, öz, temiz ve disiplinli iken şimdi başka
asker kalmayıp kulluk ulufeli kula kalıp âleme fesat tohumu ekildi.
İstedikleri zaman sefere giderler, itaat yok padişahtan korku yok.”
sözleriyle ifade etmiştir.

Koçi Bey, yeniçerilerin bozulmasının temelini, geçmişte yaşa-
nan iki hadiseye dayandırmaktadır. Bunların ilki, 1583’te III.
Murad’ın oğlu Şehzade Mehmet’in sünnet düğününde halkı
eğlendirenlerin yeniçeri olarak kaydedilmesidir. Diğeri ise
Yeniçeri Ağası Mustafa Ağa’nın 1620’de ocağın içindeki işe

BİLİYOR MUSUNUZ? yarar askerleri uzaklaştırarak yerlerine çok sayıda işe yaramaz
kişileri ocağa almasıdır.

Osmanlı Devleti’nin kurumlarında ortaya
çıkan bozulmaların birçok sebebi varken
bunlardan en önemlisi kurumlara içerden
yapılan müdahaledir. Tımar sistemi de içe-
riden yapılan yanlış müdahalelerin etkisiyle
bozulmuştur. Devletin temel kurumlarından
olan tımar sistemi ile toplanan gelirler, hazi-
nenin önemli bir kısmını oluşturmuştur. Ör-
neğin 1527-1528 bütçesinin hemen hemen
yarısı bu sistemden elde edilmiştir. Ayrıca
tımar sistemi sayesinde Osmanlı ordusunun
büyük bir bölümü kendi kendini finanse
edebilmiştir. Fakat XVII. yüzyıldan itibaren
tımar sisteminde aksaklıklar görülmeye baş-
lanmıştır. 1527-1528’de seferlere katılan
Tımarlı Sipahi sayısı 37.000 civarındayken
1655’e gelindiğinde bu sayı 6.000’e kadar
düşmüştür.
Görsel 2.20
Tımarlı Sipahi Hafif tüfekle savaşan ordular karşısında kılıçla savaşan Osmanlı
(Tablo) Tımarlı Sipahilerinin yetersizliğinin ortaya çıkması sonrası Osmanlı
ordusunun en kalabalık savaş gücü olan Tımarlı Sipahiler (Görsel
2.20), askerî yönden değerini kaybetmeye başlamıştır. Buna bağlı

62