Page 25 - Tarih 11 - Ünite 4

DEVRİMLER ÇAĞINDA DEĞİŞEN
DEVLET-TOPLUM İLİŞKİLERİ

Vaka-i Hayriye Olayı’ndan sonra toplanan Meşveret Meclisi’nde,
Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasına karar verilerek bir ferman ha-
zırlanmıştır. Bu ocağın yerine Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye
adıyla talimli ve düzenli yeni bir ordu kurulmuştur.

Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması olayına Vaka-i Hayriye denilme- CEVAPLAYALIM
sinin sebepleri nelerdir?

Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye Ordusu

Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasını ilan eden fermandan sonra Hz.
Muhammed’in adına ithafen, bu yeni orduya Asâkir-i Mansûre-i
Muhammediye (Hz. Muhammed’in Muzaffer Askerleri) ismi veril-
miştir. 1843 yılından itibaren bu ismin yerine düzenli ordu ma-
nasına gelen Asâkir-i Nizamiye kullanılmıştır. Günümüzde
kışlalar ve askerî tesislerin ana giriş kapılarına Nizamiye
Kapısı denilmesinin sebebi de bu geleneğin bir uzantısıdır.
Batı tarzında talim yapan bu yeni ordu, özellikle III. Selim
Dönemi’ndeki Nizam-ı Cedit Ordusunun yapısı dikkate
alınarak oluşturulmuştur.

Yeni Orduya Asker Alımı

Yeni orduya ilk asker alımı, başkentte çok hızlı olarak
gerçekleştirildi. Öyle ki kuruluşunun üçüncü gününde
1.500 kadar asker kaydı yapıldı. 7 Temmuz 1826 tarihinde
II. Mahmud, görüşmeler sonucunda en son şekli verilen
taslağı onaylayarak Asâkir-i Mansûre Kanunnamesi’ni
yürürlüğe koydu. Buna göre Asâkir-i Mansûre, Nizam-ı
Cedit’te olduğu gibi İstanbul’da yaklaşık 12.000 kişilik
bir askerî kuvvetten oluşacak ve sekiz bölüme ayrılacaktı.
Ordunun temel taktik birliği olan bölümler, yönetim Görsel 4.30
olarak birbirlerinden bağımsız olarak örgütlenecekti. Her bir Avrupa tarzı Osmanlı askeri
bölüm bir binbaşı tarafından idare edilecek ve toplam 1 526
askerden oluşacaktı (Görsel 4.30).
Ahmet Yaramış, “Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılması ve Yerine Asâkir-i ÖRNEK METİN
Mansûre-i Muhammediye’nin Kurulması”, s.701-702’den düzenlenmiştir.

Yeni kurulan ocağa on beş ile otuz yaş arasındaki gönüllü askerler
seçilmiştir. Asgari hizmet süresi on iki yıl olarak belirlenmiş ve bu
süre sonunda askerlere emeklilik hakkı tanınmıştır. Kişinin asker-
liğini tamamlayıp sivil hayata dönmesi, bir meslekle uğraşması ve
evlenmesi için bu sürenin dolması şart koşulmuştur.Yeni orduya
asker alımında Balkanlarda bir direniş olması üzerine II. Mahmud,
Anadolu’daki gençleri orduya almaya çalışmıştır.
Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerlik Sistemine Geçiş

II. Mahmud Dönemi’nde, Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye’nin
asker sayısı yeterli düzeye ulaşmamıştır. Bunda zorunlu askerlik
uygulamasına geçilememesi, yeni ordunun tam olarak teşkilatla-
namaması ve savaşlarda alınan yenilgiler etkili olmuştur. Ayrıca
o dönemde devletin içinde bulunduğu siyasi durum da Asâkir-i

143