Page 34 - Tarih 11 - Ünite 4

4. ÜNİTE

Mühendishane-i Berr-i Hümâyun, Avrupa’daki gelişmeleri ya-
kından takip eden III. Selim tarafından 1795’te İstanbul Eyüp’te
kurulmuştur (Görsel 4.43). Kara Mühendishanesi olarak da bilinen
okul humbara, istihkâm ve mühendislik olmak üzere üç bölümden
oluşmuştur. Okul programında pozitif bilimler ve uygulamalı sa-
vaş sanatı yer almaktadır. Askerî kurumlara önem veren III. Selim,
okula bağışlar yapmış ve Avrupa’dan hoca ve kitaplar istemiştir.
Mezunlarının askerî ocaklara subay olarak atandıkları okul için
ayrıca bir matbaa da kurulmuştur. Mühendishane-i Berr-i Hümâ-
yun, Birinci Dünya Savaşı’nın başladığı 1914 yılına kadar eğitim
vermeye devam etmiştir.
Görsel 4.43
Mühendishane-i Berr-i Hümâyun
(İstanbul) Mekteb-i Harbiye, II. Mahmud’un isteğiyle 1834 yılında İstanbul
Maçka’da kurulmuştur. Çağdaş bir kurum olan Mekteb-i Harbiye,
Asâkir-i Mansûre-yi Muhammediye Ordusuna modern askerî ve
teknolojik bilgiye sahip subay yetiştirmek amacıyla açılmıştır.
Mühendishane-i Berr-i Hümâyundan getirilen Türk hocalar ile
Avrupa’dan getirilen yabancı subay ve uzmanlar, okulda güçlü bir
öğretim kadrosu oluşturmuştur. Zamanla okul programında deği-
şiklikler yapılmışsa da genel olarak geometri, logaritma, matematik,
cebir, harita, ahlak, astronomi, tarih, coğrafya, Fransızca ve askerlikle
ilgili çeşitli dersler okutulmuştur. 1936 yılında Ankara’ya taşınan
Mekteb-i Harbiye, günümüzde Millî Savunma Üniversitesine bağlı
olarak eğitim ve öğretime devam etmektedir.

Mekteb-i Tıbbiye, II. Mahmud Dönemi’nde 1827 yılında İstanbul
Şehzadebaşı’nda kurulmuştur. Modern bir tıp okulu olan Tıbbiye,
Asâkir-i Mansûre-yi Muhammediye Ordusu’nun sağlık alanındaki
ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla açılmıştır. Öğretim dili Fransızca
olan okulda anatomi dersleri, modeller ve resimlerle yapılmıştır.
Okuldan mezun olanlar, tıp muavini olarak çeşitli görevlere atan-
mıştır. Tıbbiye ile yakından ilgilenen II. Mahmud, Avrupa’dan ünlü
tıp hocalarını davet ederek Tıbbiye’de görevlendirmiştir. Pozitif
bilimleri içeren programıyla Tıbbiye, II. Mahmud’un okulu ziyareti
sırasında ”Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane” adını almıştır. 1847 yılında
Viyana’ya gönderilen dört hekimin oradaki sınavlarda başarılı
olması sebebiyle Viyana Tıp Fakültesi Kurulu tarafından Tıbbi-
ye’ye “Fakülte” unvanı verilmiştir. Bu gelişmeden sonra Tıbbiye
diplomalarının üzerine “Osmanlı Fakültesi” yazılmıştır.

Mekteb-i Mülkiye, Osmanlı Devleti’nin ilk sivil yüksekokulu olarak
1859 yılında İstanbul’da açılmıştır (Görsel 4.44). Modernleşme
hareketinin uygulanabilmesi için gerekli olan çağdaş ve bilgili
devlet adamlarının yetiştirilmesi amacıyla kurulmuştur. Programın-
da tarih, coğrafya, iktisat, siyaset, muhasebe ve devletler hukuku
gibi dersler yer almıştır. 1877 yılında Mekteb-i Mülkiye-i Şahane
ismini alan okulun mezunları, üst düzey devlet kademelerine
atanmıştır. I. Dünya Savaşı yıllarında kapanan okul, 1936 yılında
Görsel 4.44
Mülkiye (İstanbul) Ankara’ya taşınmıştır. Bu okul, günümüzde Ankara Üniversitesi
Siyasal Bilgiler Fakültesi olarak eğitim faaliyetlerini sürdürmektedir.

152