Page 15 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 2.Ünite

Türklerde Toplum Yapısı

Selçuklular Dönemi ve Günümüzdeki Toplumsal Olayların Benzer Yönleri

Görsel 2.17: Alamut Kalesi (Temsilî)
Din vasıtasıyla ahlaklı ve huzurlu bir toplum oluşturulmaya çalışılırken, tarihin bazı dö-
nemlerinde ortaya çıkan bir kısım yapılanmalar, insanların dinî inançlarını kendi çıkarları ve
kötü niyetleri için kullanmışlardır.
Bu yapılanmalardan birisi de Büyük Selçukluların en güçlü döneminde ortaya çıkan ve
Hasan Sabbah tarafından kurulan Haşhaşîlik adlı yapılanmadır.1090 yılında Alamut Kalesi’ni
(Görsel 2.17) hileyle ele geçiren Hasan Sabbah, kalede oluşturduğu yapay cennette adamlarını
haşhaşa alıştırarak kendisine kayıtsız şartsız itaat eden fedailer yetiştirmeye başlamıştır. İn-
sanları etkileyerek kendi etrafında toplamaya çalışan bu örgüt, siyasi çalışmalarında başarısız
olduğu zaman terör faaliyetlerini devreye sokarak Selçuklu Devleti’ni zor duruma düşürmüştür.
Haşhaşi fedaileri hedeflerine ulaşabilmek için farklı kılık ve kimliklere bürünüp yıllarca
sabırla beklemişlerdir. Devlet adamlarının yakınına sokulabilmek için güvenilir bir kişi gibi
görünerek hükümdar ve devlet adamlarının korumalığına kadar yükselmişler, üstlerinden emir
aldıkları zaman da devlet adamlarına suikastlar düzenleyip devleti zor duruma düşürmüşlerdir.
Haşhaşi fedailerinin gerçekleştirdiği bu olaydan bir süre sonra Anadolu’da yeni Müslüman
olan yarı göçebe Türkmen topluluklarını, bir zaviye kurarak etkisi altına alan Baba İlyas’ın kur-
duğu Babailik adlı bir oluşum ortaya çıkmıştır (1240). Baba İlyas’ın ölümünden sonra onun
yerini alan Baba İshak, Babailik tarikatını güçlendirerek bu tarikatın Anadolu’da yayılmasını
sağlamıştır.
Türkiye Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi’nde alınan ağır vergiler ve
Moğol baskısı sonucu artan Türkmen göçleriyle oluşan sorunlara ilgisiz kalınması, devlete olan
güvenin azalmasına yol açmıştır. Bu durum Türkmen topluluklarının Baba İshak’ı bir kurtarıcı
olarak görmesine sebep olmuş, gittikçe güçlenen Baba İshak ve taraftarları, Anadolu’da ilk dinî
ve sosyal nitelikli ayaklanmayı başlatmışlardır. Güçlükle bastırılan Babaî Ayaklanması devleti
zayıflatmış, Anadolu’nun sosyal ve ekonomik yapısına büyük zararlar vermiş, bu ayaklanmanın
etkileri ise yıllarca devam etmiştir.
Günümüzde de Haşhaşilerin örgütlenmesine benzeyen ve toplumsal hayatımızı derinden
etkileyen yapılanmalar ortaya çıkmıştır. Bunlardan birisi de DEAŞ terör örgütüdür. Haşhaşilerin
suikastlar yoluyla korku ve dehşet vererek yaptıklarını, DEAŞ terör örgütü bugün canlı bom-
balarla yapmaya çalışmaktadır. Binlerce masum insanın hayatını kaybetmesine sebep olan bu
örgütle mücadele devam etmektedir.

79