Page 17 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 2.Ünite

Türklerde Toplum Yapısı

C) OSMANLI DEVLETİ’NDE TOPLUM

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Farklı milletlerden olan insanlar, Osmanlı toplumunda çok uzun süre bir arada yaşama-
yı nasıl başarmış olabilirler? Bu konudaki düşüncelerinizi söyleyiniz.
2. Günümüzde sosyal hayat (misafirperverlik, evlenme, doğum, ölüm, bayramlar vb.) hak-
kında neler söyleyebilirsiniz?

2.3. Osmanlı Devleti’ndeki Toplumsal Yapı

Osmanlı Devleti’nin toplumsal yapısı ve toplum
düzeni, zamana bağlı olarak değişiklikler göstermiştir.
Sınırların genişlemesiyle birlikte Osmanlı hâkimiyetine
giren dinî ve etnik grupların çeşitliliği artarken XVIII.
yüzyılın sonlarından itibaren sınırlarda gerilemeler baş-
lamış, kaybedilen ülkelerdeki Müslüman nüfusun bü-
yük çoğunluğu elde kalan topraklara çekilmiştir.
Osmanlı toplum yapısı, XIV. yüzyıl başlarında ta-
rih sahnesinde kendini hissettiren savaşçılar ile ahiler,
dervişler, göçerler, Anadolu bacıları, abdallar, önceden
beri bu coğrafyada yaşayan Hristiyan köylüler ve şehirli
halktan oluşan bir özellik gösteriyordu.
Devletten imparatorluğa geçiş süreci ve imparator-
luk devrinde Osmanlı toplumu çok dilli, çok dinli, kısa-
cası çok kültürlü bir yapıya dönüşmüş, sosyoekonomik
açıdan bir tarım toplumu hâline gelmiştir. Bu toplum-
da nüfusun ezici çoğunluğu geçimini tarımdan sağlar-
ken (Görsel 2.19) devlet gelirleri de büyük ölçüde tarım
ürünlerinden alınan vergilerden oluşmuştur. Osmanlı
toplumunda nüfusun çoğunluğu köylülerden oluşurken
halkın içinde hayvancılıkla uğraşan konargöçer unsur-
lar da önemli bir yere sahipti.
Osmanlı Devleti, yönetenler (askerî ve idari yöneti-
ciler) ve yönetilenler (reaya/halk) olarak iki kısma ayrıl- Görsel 2.19: Geçimini tarımdan sağlayan köylü çocuk
mış, bu ayrım da görev dağılımından kaynaklanmıştır.
Osmanlı Devleti toplum içerisindeki farklılıklara saygı gösterdiği için Osmanlı’da sosyal sınıf
ayrımı ve tabakalaşma meydana gelmemiştir.
Yönetilenler sınıfından olan halk, üretim yaparak vergisini verir, bu suretle de askerî sınıfı
desteklerdi. Padişah başta olmak üzere yönetenlerin görevleri ise şerî ve örfî hukuk kurallarını
uygulayarak ülkede adaleti sağlamak, halkı refah ve huzur içerisinde yaşatmaktı.

SIRA SİZDE

Osmanlı Devleti’nin sosyal yapısının şekillenmesinde etkili olan unsurlar nelerdir?

.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................

81